5 filmw w tematyce edukacji globalnej
5 filmów w tematyce edukacji globalnej
Film dokumentalny jest bardzo dobrym narzędziem do wykorzystania w edukacji. W ostatnich latach w ramach różnych festiwali filmowych zobaczyłem kilkadziesiąt pozycji. W tym wpisie chciałbym polecić 5 filmów, które są idealnym wprowadzeniem do edukacji globalnej. Podejmują one tematy międzynarodowych współzależności, neokolonializmu i wychodzenia poza europocentryczny sposób myślenia.
Kiedy zabraknie ryb. Stolen Fish
Film zobaczyłem prawie rok temu podczas 30. Festiwal Mediów Człowiek w Zagrożeniu. Jest on absolutnie niezwykły! Opowiada o kompletnie nienagłośnionym temacie, czyli chińskich fabrykach mączki rybnej w Gambii. Pomimo krótkiego metrażu kompleksowo prezentuję ten temat, omawiając go z wielu perspektyw. Nie jest europocentryczny i całkowicie oddaje głos swoim bohaterom i bohaterkom. Film bardzo dobrze łączy tematy bezpieczeństwa żywnościowego, stosunków międzynarodowych i migracji. Dodatkowo polecam rozmowę Anny Mikulskiej z reżyserką Małgorzatą Juszczak oraz rozmowę Anny Alboth z Minority Rights Group z bohaterem filmu Abou Sene.
Film do zobaczenia obecnie w ramach HER Docs.
Nasze białe muzeum
Teraz dwie nowości z ostatniej edycji festiwalu Millenium Docs Against Gravity. Pod względem kulturoznawczym ten film jest naprawdę fantastyczny! Prezentuje też wiele znanych mi ze studiów strategii i perspektyw zrównoważonego rozwoju. Zadaje wiele ważnych pytań i skłania do refleksji. Jak kręcąc filmy o ,,Afryce” zbija się na tym kapitał. Jak mocno tkwimy w stereotypowym i europocentrycznym myśleniu? Jak można mówić o sztuce, kiedy nie są zapewnione podstawowe potrzeby? Jak w amerykańskich muzeach zostały stworzone wystawy sztuki kongijskiej? Jaka jest rola działalności koncernu Unilever w Kongo? Jak wygląda praca na plantacjach i jakie postkolonialne zależności to ukazuje? Jak te duże uprawy wpływa na lokalną bioróżnorodność? Ile zysków z produkcji trafia do lokalnej społeczności?
Na początku widoczne jest stereotypowe myślenie twórców. Dalej jednak postać reżysera odchodzi w cień. Na pierwszy plan wychodzą bohaterowie. Dostają oni przestrzeń do opowiedzenia swoich historii. Pokazuje się ich sprawczość i szczerze kibicuję się im w dalszych działaniach.
Zostanie tylko Słońce
,,Natura była dla nas rajem. Za jakie grzechy zostaliśmy z niego wypędzeni?”. Tak mniej więcej brzmiał otwierający film cytat. To, co jest ważne, to jak ten film nie jest europocentryczny. Tu narratorami i wypowiadają się wyłącznie Indianie Ayero. Motyw nagrywania kaset jest genialny! Dzięki niemu poznajemy całą historię zachodzącego kolonializmu. Od początkowego zarażenie odrą, poprzez zmianę tradycji i wierzeń, aż po pewnego rodzaju niewolnictwo. Czujemy złość, słysząc, że zostali pozbawieni szczęśliwego samowystarczalnego życia i teraz cierpią głód oraz są zmuszeni do pracy w mieście. Dostają 65 dolarów miesięcznie od rządu, podczas gdy średnia pensja w Paragwaju wynosiła 300 dolarów. Ich tereny są przejmowane, a powstające na nich uprawy są prowadzone w sposób nieefektywny z ignorowaniem wykorzystania wiedzy na temat natury.
Sojalizm
Zobaczyłem ten film na Millenium Dosc Against Gravity 2019. Zrobił on na mnie ogromne wrażenie! Ogląda się jak kryminał, który tłumaczy zagadkę powiązania między zmianą diety w Chinach a wylesianiem Puszczy Amazońskiej. Bardzo ciekawy jest też aspekt współczesnego kolonializmu i przejmowania żyznych terenów Mozambiku pod eksploatujące farmy soi. Upraw soi zostały kompleksowo omówione poprzez połączenie kwestii: bioróżnorodności, wylesiania, zrównoważonego rolnictwa i zmian klimatu. Omawiane wcześniej zagadnienie bardzo dobrze pokazują globalne współzależności oraz nierówności między Globalną Północą i Globalnym Południem.
Turyści
Ostatnim filmem w tym zestawieniu jest dokument z MDAG 2018- ,,Turyści„. Niestety często jest mylony z innymi filmami o tym sam tytule. Jest też zdecydowanie zbyt mało doceniony. Jednym z ważniejszych zagadnień edukacji globalnej jest krytyczne przyglądanie się zjawiskom i narracjom. Podróżowanie znane obecnie jest typowo europocentrycznym pojęciem. Po seansie w czasie dyskusji zostało to szczegółowo omówione przez Pawła Cywińskiego i Maxa Cegielskiego z redakcji portalu post-turysta, który niezmiennie polecam! Choć filmy analizujące negatywne skutki podróży np. zanieczyszczenia środowiska są dostępne na Netflixie, tak ten film wyjątkowo mocno skupią się na warstwie narracji. Forma filmu jest wymagająca. Film składa się z amatorskich nagrań tytułowych turystów. Czasem są to zabawne sytuacje pokazujące popularne stereotypy związane z zachowaniami Polaków na wakacjach. Jednak zdecydowanie częściej są smutne momenty, w których czujemy poczucie wstydu. Jednym z takich przykładów jest ukazany w zwiastunie przykład dehumanizacji i sprowadzenia bohatera zdjęcia do roli obiektu. Ten film jest dobry narzędziem do dalszej autoanalizy względem swoich przywilejów i refleksji związanych z zachowaniami jak np. z robieniem zdjęć.
